Chầu Chín Cửu Tỉnh. Chầu bà vốn là tiên nữ trên Thiên Đình, sinh giáng ở đất Bỉm Sơn, Thanh Hóa, làm phúc giúp dân. Sau này khi thác hóa bà trờ thành vị Chầu Bà kề cận, biên chép sổ sách bên Cửu Trùng Thiên Cung Vạn Hoa Vương Mẫu. Khi thanh nhàn chầu thường cùng bạn cát dạo chơi khắp nơi, giáng hiện tại đất Thanh Hóa (có tài liệu cho rằng bà cũng là người cai quản chín mạch nước giếng âm dương trên đất Thanh. Theo âm Hán: Cửu là chín, Tỉnh là giếng nên Cửu Tỉnh cũng có nghĩa là chín giếng), có khi chầu cũng giá ngự trong Đền Sòng (vì vậy đôi khi người ta cũng gọi là Chầu Cửu Đền Sòng). Cũng có quan niệm cho rằng bà là Thụy Hoa Công Chúa (hay có một số sách nói là Chầu Quỳnh) trên Thiên Cung, xuống Đồi Ngang, Phố Cát, kề cận bên Mẫu Liễu Hạnh.
Chầu Cửu thường hay ngự đồng khi về các ngôi đền ở Phủ Dày, Nam Định hoặc Đền Sòng, Thanh Hóa. Khi ngự đồng chầu mặc áo màu đỏ (có một số nơi dâng chầu áo màu hồng), cầm quạt khai quang rồi xe giá . ( đã được sửa Ngày 1/7/2010)
Vì coi là kề cận bên Mẫu nên Chầu Cửu thường được thờ chính ở những ngôi đền chính của Mẫu như Đền Rồng, Thanh Hóa và Phủ Bóng, Nam Định ngoài ra ở một số đền còn thờ chầu làm Chầu Thủ Đền coi giữ trong bản đền. Nhưng ngôi đền được coi là đền chính của chầu là Đền Sòng Sơn ở Bỉm Sơn
CÔ CHÍN ĐỀN SÒNG SƠN
---------------------------------------------------------
Cô Chín Sòng Sơn :Còn gọi là cô Chín Giếng , một tiên cô tài phép , theo hầu Mẫu Sòng , lại có tài xem bói,1000 quẻ cô bói ra thì ko sai một quẻ nào,Cô có phép thần thông quảng đại , ai mà phạm tội cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách , rồi cô hành cho dở điên dở dại , sau Vua truyền dân lập đền cô ở xứ Thanh , ngay trước đền là chín chiếc giếng tự nhiên do cô cai quản .
Còn có truyền thuyết về cô : Cô là Tiên Nữ hầu Mẫu trong đền Sòng , quản cai chín giếng , cô dạo chơi bốn phương khắp ngả trời Nam , sau về đến đất Thanh Hóa cảnh lạ vô biên , cô hài lòng liền hội họp thần nữ năm ba bạn cát , lấy gỗ cây sung làm nhà ,còn cây si thì cô mắc võng , nhân dân cầu đảo linh ứng liền lập đền thờ là Đền Cô Chín ở Thanh Hóa , cách đền Sòng Sơn khoảng 30km.Khi ngự đồng cô mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai , có khi cô máu quạt tiến Mẫu , múa cờ tiến Vua , cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa , rồi lại múa cánh tiên .Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật : Nón đỏ hài hoa vòng hồng để dâng cô đều được cô chứng minh .Ở một số địa phương đêỳ thờ cô và tôn với các danh khác như Cô Chín Rồng , Cô Chín Suối nhưng chính đều là Cô Chín Sòng được thờ phụng
( Nguồn từ : blog Duongminhduc )
VĂN CÔ CHÍN GIẾNG (trích : blog lục cung linh từ ) ------------------------------------- Chim kêu vượn hót trên ngàn Dưới khe cá bạc cá vàng chầu lên Tam thai ngũ nhạc án tiền Trăng thanh gió mát quần tiên hội đồng. Khi vui ngự chiếc xe rồng Lúc buồn gảy khúc đàn thông,tỳ bà Ngự đồng yến vũ,oanh ca Khoan thai cô lại về tòa sơn trang. Rong chơi mười tám cửa ngàn Tam thập lục động sơn trang phép mầu Trở về Quán Cháo,Đền Dâu Danh lam cổ tích một bầu cảnh tiên. Cửu Tỉnh , Mẫu đã ban truyền Quyền cô chấp chính khắp miền trần gian. Dầu ai hữu sự kêu van Cô thương những kẻ trần phàm u mê. Những khi khuya sớm đi về Thập phương tiến bái cô xóa đi lỗi lầm. Ai mà ngạo ngược cường hung Coi thường cô Chín đền Sòng không thiêng. Hành cho điên đảo,đảo điên Trăm muôn thứ bệnh liên miên tháng ngày. Giận ai cô đã ra tay Làm cho đau ốm hẹn ngày mạng vong Làm cho bệnh ốp vào trong Cơm ăn chẳng đựoc khiến lòng đầy vơi Khi lạnh lúc toát mồ hôi Đập đầu lạy đất bái trời mà kêu Tìm cô cầu đảo bái kiều Cô về phán bảo những điều nhỏ to Cô thương chỉ bảo dặn dò Nước tiên chín giếng cô cho lại lành. Tiếng đồn cô Chín anh linh Trong Nam,ngoài Bắc phụng tình làm tôi Tiên dù lánh hạc về trời Hồn thiêng vẫn ở lòng ngừoi thế gian | VĂN CÔ CHÍN MÚA QUẠT- DỆT GẤM - THÊU HOA: ----------------------------------------- Quạt tầu ba sáu nan xương Cô cầm tới quạt cô thương thanh đồng Quạt xanh quạt trắng quạt hồng Quạt trắng dưới thoải quạt hồng trên thiên Đôi tay múa lượn cánh tiên Lầu lầu thu nguyệt thượng thiên trên trời Cánh tiên bay bổng tuyệt vời Nhác trông tựa thể giáng người tiên nga Quạt cho gió lộng sơn hà Quạt cho nam nữ trẻ già vui tươi Quạt cho chim hót hoa cười Quạt cho mát rượi lòng người thế gian Quạt cho sóng lặng bể an Trăng sao sáng tỏ xua tan mây mờ Trần gian căn số phải thờ Chưa ra hầu hạ còn cơ còn đầy Tưởng rằng thẹn gió e mây Ai ngờ phút nhớ phút khuây chẳng ngờ Khi vui múa quạt múa cờ Múa quạt tiến mẫu múa cờ tiến vua Dệt gấm thêu hoa: Đền thờ khung cửi bằng vàng Thoi ngà nạm ngọc thừa nhàn thêu hoa Về đồng xe chỉ luồn sa Chỉ thêu ánh tuyết kim sa ánh vàng mũi kim đưa xuống nhẹ nhàng đưa lên khéo léo đảm đang thay là cô thêu thỏ lặn ác tà thêu non thêu nước thêu hoa thêu người tiều phu kiếm củi trên đồi sóng cồn mặt nước cá bơi giữa dòng cô thêu mấy áng mây hồng thêu nàng chức nữ ngự cung Quảng Hàn tay tiên dệt lụa thêu loan cát hồng tiên nữ tòa vàng vua cha |